Tekst: Olaf Rozendaal en André Rozendaal
In Engeland verzorgt de BBC public service broadcasting: uitzendingen met een publiek doel, zonder commercieel oogpunt. Het streven is informeren, leren en vermaken. Een band uit Zuid-Londen draagt al ruim tien jaar de naam Public Service Broadcasting (PSB). De eerste plaat verschijnt in 2013 en heet, hoe toepasselijk, Inform – Educate – Entertain. Door historische geluidsfragmenten in de muziek te verwerken, voegt de formatie de daad bij het woord.
Zo leer je iets over de ruimtevaartwedloop tussen de VS en de Sovjet-Unie, of over luchtvaartpioniere Amelia Earhart. Gitaren, drums, toetsen en elektronica zorgen voor een uitgebalanceerde muzikale omlijsting. Entertainen doet de groep door enerverende optredens, waarin PSB opwindende muziek koppelt aan authentiek geluids- én beeldmateriaal.
Recent verscheen het vijfde album The Last Flight, over Amelia Earhart. In 1937 begon de pilote aan wat de langste vlucht ooit moest worden, maar zij en haar navigator Fred Noonan bereikten het eindpunt van de 47.000 kilometer lange vlucht nooit. De radioverbinding werd verbroken en ze werden nooit teruggevonden. De plaat is een nieuw hoogtepunt in het oeuvre van PSB. Het brengt het viertal naar zowel een uitverkochte Melkweg als een uitverkocht Vera. Olaf Rozendaal ging naar Amsterdam, André Rozendaal ging naar Groningen. Een heuse dubbelrecensie.
A: Beide concerten hebben als voorprogramma zangeressen die vocale invullingen geven op platen van de Britten. In Groningen is het Andreya Casablanca [foto hierboven]. Omringd door drie bandleden laat ze eigenwijze, maar vooral gevarieerde klanken los op het aandachtige publiek. Het gaat van disco, synthpop en indiedeunen naar postrock, in toegankelijke nummers. En ja: haar helderde, ontwapende stemgeluid eist ook hier de meeste aandacht op.
O: Het optreden van EERA was een stuk introspectiever: ze speelde vooral solo, met de elektrische gitaar. De lofi-nummers ondersteunt ze met haar lieflijke Noorse stem. Nummers als ‘Christine’ en ‘Reflection of Youth’ gaan richting shoegaze. Je zou haar rustige klanken niet verwachten als voorprogramma van een band die live een stuk energieker is. Toch is haar optreden een uitermate sfeervolle opener voor het evenzo sfeervolle Public Service Broadcasting [overige foto’s]. Die sfeer, mede opgewekt door de vintage BBC-geluidsfragmenten, maakt PSB vanaf het begin uniek. Jij zag de band al vrij vroeg toch?
A: Ja, dat was in 2014 in Vera. Het is dan nog een duo, maar het is een uitstekend optreden. Ruim een jaar later zie ik ze weer in Vera, inmiddels tot een trio uitgegroeid. PSB vult dan in Engeland al grotere zalen en dat is te merken, want de muziek klinkt veel massiever. Het nummer ‘The Other Side’ maakt voor het eerst diepe indruk. In 2017 treden ze opnieuw op in Vera. Jij bent dan twaalf en je gaat voor het eerst mee naar Vera voor het optreden. Wat weet je er nog van? Ik vond het overrompelend, mede door de stevige uitvoeringen van nummers van de mijnwerkersplaat Every Valley.
O: Ik heb de Vera-poster uit 2017 nog steeds aan de muur hangen! De afbeelding is net zo krachtig als ik me dat optreden herinner. Ik had weleens eerder goede gitaarmuziek gehoord, maar de live-act van PSB was totaal nieuw voor me. Het projecteren van beelden van ruimtevaart, technologie en wetenschap waren natuurlijk superinteressant voor een twaalfjarig jochie. Ik was toen nog klein genoeg om precies met m’n armen op het VERA-podium te kunnen leunen. Het optreden had zo’n zeggingskracht dat ik een groot deel van de tijd staand tegen het podium het concert onderging, haha! De setlist telde veel hardere nummers inderdaad, op een hoog geluidsvolume. Vooral prijsnummer ‘Go!’, meegezongen door het publiek, bleef in m’n hoofd hangen. Achteraf gezien jammer dat het vier jaar zou duren tot we de band weer zouden zien.
A: In november 2021 zien we de band in Paradiso, Amsterdam. Vanwege coronamaatregelen is het een zitconcert. Toch wordt het een memorabel optreden met een groep die zich ontwikkeld heeft tot een unieke, overtuigende liveband die in Engeland zalen als Brixton Academy uitverkoopt en op festivals als Glastonbury staat. Die gestage podiumontwikkeling van ietwat nerdy duo in 2014 naar een overdonderende multimedia-act in 2024, was in Vera zeer prettig om waar te nemen. Hoe zie jij die ontwikkeling?
O: De band weet beter dan ooit wat voor het publiek wel en niet werkt. Waar het oeuvre eerder bestond uit vooral gitaargerichte nummers, nemen elektronische invloeden, evenals muzikale samenwerkingen, nu ook een belangrijke rol in. Op het podium is de band beter geworden: de groep doseert sfeer, muzikale afwisseling en energie doeltreffend. De slogan Inform, Educate, Entertain waar we het eerder over hadden, klopt nog meer dan vroeger. Desondanks zou een setlist met meer nummers van het grimmige Every Valley of de opzwepende ep Sputnik/Korolev niet misstaan. Het mooie is dat de band een gevarieerd oeuvre heeft opgebouwd met enorm veel mogelijkheden.
A: Niet alleen het voorprogramma verschilt tussen de twee concerten. Ook de setlists verschillen. In Groningen speelt het viertal verrassend genoeg zowel ‘Elfstedentocht Part 1′ als ‘2’, tot groot genoegen van het enthousiaste publiek. Andreya Casablanca haalt haar vocale gram ook in gloedvolle uitvoeringen van ‘The Fun of It’ en vooral ‘Blue Heaven’. Daarnaast filmt Mr B live zijn bandgenoten, wat direct geprojecteerd wordt. Een fraaie toevoeging.
O: In de toerentellers en brandstofmeters van het digitale cockpitinterieur zijn verschillende bewegende beelden te zien. Op die manier wordt bestaand en nieuw oeuvre gekoppeld. Zo wordt in de Melkweg ‘Everest’ een hoogtepunt. Nadat in de tekst het delirium van bergbeklimmers op grote hoogte wordt gedeclameerd (‘You may think you’re normal, but you’re not’ – ‘You’re moving in a dream’), speelt de band een desoriënterend tussenstuk, terwijl kleurrijke beelden het geheel tot een audiovisuele koortsdroom smeden. Bij ‘People Let’s Dance’ worden pixelachtige beelden van danseressen ingevoerd, die het nummer samen met de zang van EERA tot retro-elektronische ervaring maken. Veel variatie dus, maar ze verwijzen ook vaak naar het nieuwste album. Hoe was dat in Vera?
A: In Groningen komen vijf van de zeventien nummers van The Last Flight, waarbij opvalt dat zowel de subtiele als de stevige kant van het album uitstekend uit de verf komt. Een zalvend en beeldend uitgevoerd ‘Electra’ staat in schril contrast met het van forse gitaarlijnen en dreigende beeldprojecties doordrenkte ‘Monsoons’. Drummer Wrigglesworth geeft met powerdrums een bij vlagen indrukwekkende richting aan uptempo nummers als ‘Elfstedentocht Part 1’ of ‘Spitfire’.
O: De uptempo nummers worden nog extra kracht bijgezet door ze langer te maken en ze te laten overgaan in andere topzware arrangementen. Hierdoor weet de band in Amsterdam precies goed af te wisselen tussen de verhalende nummers van The Last Flight en de ongebreidelde energie van bijvoorbeeld ‘Night Mail’. Wat vooral opvalt aan de nieuwe nummers, is hoe narratief ze zijn. Voor mij was het live in De Melkweg de eerste keer dat ik ‘Monsoons’ echt goed beluisterde. Zonder de titel van het nummer te weten, maar met mijn beetje voorkennis over het thema van de plaat, was het gelijk duidelijk dat het nummer over het neerstorten van het vliegtuig met aan boord Amelia Earhart en haar navigator ging.
A: Het multi-tasken van J. Willgoose is nog altijd indrukwekkend: hij schakelt ogenschijnlijk gemakkelijk tussen gitaren, elektronica, toetsen en vocoderzang. En als er nog muzikale gaten zijn, dan vullen JF Abraham en Mr B die vakkundig met bijvoorbeeld flugelhorn of extra geluidseffecten. Geconcentreerd maar ontspannen geeft PSB een meeslepend totaaloptreden met nummers uit het gehele oeuvre. Hoewel de geluidsfragmenten ook live niet lukraak in de composities geplaatst kunnen worden, voorziet het kwartet sommige songs toch van interessante aanvullingen met behulp van bijvoorbeeld koebel, of een extra gitaar. Het geeft nog meer body aan anderhalf uur vindingrijke documentairepop.
O: Evenzo in De Melkweg. De hechte liveband die PSB tegenwoordig is, trekt in Amsterdam een divers publiek. Dat mag ook wel, want ondanks alle muzikale uitstapjes en audiovisuele koortsdromen is het concert onmiskenbaar een totaalervaring.
Foto’s zijn genomen in Vera door André.