Het Haagse Grauzone Festival is een ware happening voor liefhebbers van donkergrijze muziek. Van donderdag tot en met zondag komen mensen van over de hele wereld naar Grauzone, dat vanaf 2013 is uitgegroeid tot een subcultuurfestival van internationale allure. Waar het in de begintijd (toen het in de Amsterdamse Melkweg gehouden werd) nog voornamelijk ging om newwavebands en grote namen uit het verleden (Deutsch Amerikanische Freundschaft, Echo & The Bunnymen, The Fall, of A Certain Ratio bijvoorbeeld), is zowel het programma als het publiek meer divers geworden in de loop van de jaren. Make A Fuzz is er drie dagen bij. Zo zien we op de zaterdag ook bluesrock en hardcorepunk voorbijkomen.
Doordat het Noord-Ierse Chalk (foto hierboven) in de Grote Zaal van Paard staat, komt het keiharde, massieve geluid van de band uitstekend tot zijn recht. De band speelt met hard-zachtdynamiek, waarbij de onderhuidse spanning elk moment op exploderen staat. Als het zover is, bouwt de band met behulp van donkere synths, hamerdrums en veel gitaareffecten een muur van geluid op waarin je niet anders kan dan wegdromen en dansen. Het gitaarwerk van Benedict Goddard bevindt zich vooral in de lage bastonen, en schuurt tegen de industriële metal aan. Eenmaal klaar met zijn instrument, experimenteert hij met behulp van zijn gitaarpedalen nog knap verder met het overgebleven overstuurde gitaargeluid. Zanger Ross Cullen bevindt zich helemaal in zijn eigen, terneergeslagen wereld, waarin hij en zijn band het publiek knap weten mee te trekken.
De band rond de Amerikaanse zangeres Shilpa Ray (foto hierboven) speelt rock met bluesranden. Haar rokerige zang geeft het geheel nog een extra rock-‘n-rollfactor mee. De liedjes hebben een melancholische en romantische sfeer. Vooral in midtempo nummers laat de band zich van zijn meest coole kant horen én zien. Met spaarzame accenten van orgel of synthesizer wordt de westernsfeer nog eens kracht bijgezet. Het is in de buitenlucht maar 6 graden, maar het optreden van Shilpa Ray voelt energiek en op momenten zelfs zomers aan. Misschien had het gros van het publiek vleermuizenmuziek verwacht, want de zaal loopt langzaam leeg. Dat is geheel onterecht, want hier staat een van de meest charismatische acts van het festival.
In het dit keer niet afgeladen volle Paardcafé staat het Nijmeegse gezelschap Femme Fugazi. De verlegen frontvrouw Chris de Meza verandert tijdens het spelen van de harde artpunknummers in een boze gedaante, die de teksten meer schreeuwt dan zingt. Daarnaast is het ook best wel kunstig dat ze op andere momenten spoken word gebruikt. De rest van de band speelt een vrij alledaagse combinatie van postpunk en garagerock. De link tussen de muziek en de zang is af en toe nog wat moeilijk te leggen, maar onder de streep geeft Femme Fugazi een vermakelijk optreden.
Het uit Rotterdam afkomstige J.C. Thomaz & The Missing Slippers is een van de weinige bands op Grauzone die geen gebruik maakt van synthesizers. Wel hebben ze twee drummers. In de kelder van de Grey Space kan de snoeiharde rock-‘n-roll van het vijftal nog eens lekker in de rondte weerkaatsen, waardoor zanger JC Thomas terecht om een hoger zangvolume vraagt. Het draait vooral om gruizige gitaarriffs, en vaak wanneer een nummer klaar lijkt te zijn, wordt hetzelfde gitaar- of basloopje nog eens opnieuw gespeeld. Als alles dan uiteindelijk toch klaar is, eindigt het gezelschap met een uitstekende cover van ‘They Walked in Line’ van Joy Division.
De grote zaal van Paard heet officieel de Grolschzaal, misschien moet het Paardcafé dan maar de naam Postpunkcafé krijgen. Want even na negenen speelt er alweer een straf spelende postpunkband: Rehash, uit Antwerpen afkomstig. Er past dan ook geen betere taal bij de gortdroge, snijdige muziek van het drietal dan het Duits waarin gitarist Maarten Van Buyten zingt. Met chaotische drumpatronen en tegendraadse bastonen is dit soort muziek voor de postpunk wat abstractie is voor de schilderkunst. Met titels als ‘Kunsthochschule’ of ‘Autobahn’, en vintage styling lijkt de band op eentje zoals die gevormd zou kunnen zijn op het Duitse vooroorlogse kunstinstituut Bauhaus. En ja, een nummer van de band heet dan ook heel treffend ‘Das Bauhaus’.
De zaal is afgeladen vol met publiek wanneer de Amerikaanse Riki (openingsfoto en foto hierboven) het podium betreedt. In downtempo nummers brengt ze haar vocale boodschap in knappe, hoge uithalen. Waarin ze ondersteund wordt door drumbeats en elektronische, romantische klanken. Het is bijna niet te verstaan waar haar teksten over gaan, maar de gunfactor en de sfeervolle achtergrondprojecties zijn er in ieder geval wel. Met afbeeldingen van de oppervlakte van de zon of steden bij nacht, kun je wel een beetje inschatten wat de melancholieke gedachte daarachter moet zijn. Vooralsnog is het optreden vooral op uiterlijk vertoon gestoeld, waarbij het muzikaal geen onuitwisbare indruk achterlaat.
Het publiek vooraan bij het podium in het Paardcafé verandert in een kolkende massa van crowdsurfers en pogoërs onder het genot van de opzwepende muziek van Bombstrap (foto hierboven). Het is hardcorepunk in de reinste zin van het woord dat het gezelschap uit Manchester en Rotterdam ten gehore brengt. Dit doet de band met behulp van machinegeweerriffs, en met een drummer die niet anders dan op topsnelheid speelt. De bandleden zijn gehuld in bivakmuts, behalve zangeres Eva Kah. Maar al haar vrouwelijke lieflijkheid wordt tenietgedaan door haar angstaanjagende make-up, die haar op een horrorpersonage laat lijken. Ondertussen spuugt ze haar nihilistische teksten de microfoon in. Na afloop rest niets anders dan de scherven bij elkaar vegen.
Helemaal achterin café Zwarte Ruiter staat Body Horror (foto hierboven), uit het Verenigd Koninkrijk. Het moet wel een goede act zijn, aangezien het café stampvol is gelopen met mensen die een van de laatste acts van de zaterdag op Grauzone willen zien. Misschien komt het omdat de band voor het eerst een optreden geeft op het Europese vasteland. Hoe dan ook: de vijf bandleden weten op een geslaagde manier elektronische geluiden knap te integreren in punkmuziek. Waarbij de neurotische vocalen tevens de aandacht vasthouden. Het dansbare maar zeker ook luide optreden weet het bandprogramma van de zaterdag op een boeiende wijze af te sluiten.
Beeld door Grauzonefotografen Niels Vinck (Chalk, Bombstrap), Parcifal Werkman (Shilpa Ray), Raymond van Mil (Riki, onderste sfeerfoto), Michel Mees (openingsfoto Riki), Tineke Klamer (Body Horror, middelste sfeerfoto).