The Ex – Paradiso, Amsterdam (30-09-2018) Staalkaart van wereldmuziek en punkrock

Aan de zijkant van de grote zaal van Paradiso staan wat muziekstandaards. In de kleine zaal boven wordt het geluid gecheckt. De tafel met merchandise in de hal staat vol. De deuren van de  kelder zijn nog gesloten. Bezoekers druppelen binnen. Het is een zo’n avond waarbij het moeilijk voorstelbaar is dat Paradiso vol zal lopen. De sfeer is landerig en tegelijkertijd vol verwachting. Er hangen wat A-4’tjes met de programmering voor het minifestival van The Ex. Onbekende namen naast groepen die al tientallen jaren meegaan. The Ex bestaat negenendertig jaren en viert dat in Paradiso. De poptempel doet al vijf decennia mee.

Achtentwintig cd’s, tweeduizend optredens in vijfenveertig landen. The Ex is veel meer dan een Nederlands punkbandje met een lange geschiedenis. De groep maakt spannende punkpopmuziek en paart improvisatie aan experimenteel lawaai. Op de verjaaravond in Paradiso nodigt de groep vanuit de hele wereld gasten uit. Dat levert spannende concerten en ook dodelijke saaie momenten op tijdens optredens. Het is ook een kennismaking met nieuwe groepen uit bijvoorbeeld Ethiopië, Turkije en Ghana. En de onvermijdelijk vervelende sprekers die optredens aankondigen. Maar over deze lui verder geen woord. The Ex met vrienden in Amsterdam. Een muzikaal feest, dus.

Van de site van Paradiso: “De kelder, de bovenzaal en de grote zaal, zullen gevuld zijn met  uiteenlopende, eigenwijze en knetterende muziek, stuk voor stuk “handpicked” door The Ex. En het zijn niet zomaar bands. De 20 uiteenlopende artiesten hebben de laatste jaren samengewerkt met The Ex, of het zijn groepen die onverwachts op het pad kwamen van de band. Een kijkje dus in het bonte universum van The Ex.

Oftewel, The Ex presenteert een staalkaart van de rafelranden van de Nederlandse en internationale punkrock en wereldmuziek. Te beginnen met Drumband Hallelujah Makkum met ZEA en Kosten Koper. In de grote zaal nemen de blazers van Kosten Koper plaats achter de standaards. Vanuit de hal klinken de eerste trommels. Door de deur komen veertien muzikanten, die de grote zaal vullen met drumbandgeluid. Het veertiental wandelt dwars door het publiek, zoekt trots spelend en glimlachend een weg. De blazers van Kosten Koper vallen in, helpen de drumband, Arnold de Boer (ZEA en The Ex) sluit aan. De grote zaal is vol van geluid. “Hallo. Hartstikke mooi dat jullie er zijn. 1, 2, 3, 4”, opent De Boer. En de muzikanten en de drumband musiceren weer. Van de laatste CD van ZEA, Moarn Gean Ik Dea, wordt ‘Efter It Gerdyn’ gespeeld. Op dat moment rijdt er door het eerste muzikale hoogtepunt van een feestelijke avond een rolstoeler naar het centrum van de drumband. Een jonge man, sluik haar, een bril, een drankje. Hij neemt iedereen op, beweegt het hoofd, nipt aan zijn drankje en geniet.

Bij laatste nummer ‘Wipe Out’ loopt de drumband de zaal uit. De Boer sluit met een megafoon het geluid.. Een half uur met fantastische muziek is voorbijgevlogen. The Ex zorgt altijd voor verrassingen in de samenwerking met andere muzikanten. Drumband Hallelujah Makkum mag samen met ZEA en Kosten Koper terugkomen. De grote zaal is intussen aardig volgelopen. Uitverkochte concerten passen niet bij The Ex. Er kunnen altijd mensen bij. De  bezoekers hebben genoten van een onverwachte en o zo logische samenwerking.

In de bovenzaal klimmen Andy Moore en Anne James Chaton de planken op. Moore heeft een gitaar, Chaton zijn teksten en een laptop. Op de achtergrond foto’s, afbeeldingen, impressies. De sonore stem van Chaton en de onderzoekende gitaar van Moore zoeken aansluiting bij de afbeeldingen. Experiment en scabreuze litho’s gaan hand in hand. Jeugdige mannen en vrouwen kussen, vrijen, pijpen en neuken op de muziek van Moore en de teksten van Chaton. Het duo staat voor veertig minuten geprogrammeerd en dat is net iets te lang. De oude William S. Burroughs volgt de jongelingen. Op het scherm een geweer, de sonore stem van de Amerikaanse schrijver en performer en een eindeloos verhaal. Tijd om te gaan.

Op het podium in de grote zaal staat Kaja Draksler Octet. Soms mag een recensie kort zijn. Het is een vocaal experiment, dat weinig mensen trekt. Naast twee vocalisten blaast een klarinettist onnavolgbare toonladders. Het is een optreden tussen compositie en improvisatie en het is goed het daarbij te laten.

In de kelder drentelt een medewerker van Paradiso op het podium van HOWRAH. Hij checkt het geluid. Oscar Jan Hoogland zet zijn apparatuur op de juiste plekken. Hij doet een optreden met Practical Music. In hoeken van de kelder bereiden een drummer en een gitarist zich voor op het optreden. Een dj draait wereldmuziek. Om 20.50 uur doet Hoogland een korte soundcheck. Hij geeft na enkele minuten de dj een seintje. “Genoeg gecheckt. Beginnen.”

Hij draagt een gedicht voor, maar is onverstaanbaar door de geluiden uit het trappenhuis. Een langspeler wordt opgezet, de drummer valt in, de gitarist pakt zijn instrument. Het is ‘noise’, een klein publiek kijkt toe bij een optreden dat mislukt door het gekakel van toeschouwers buiten de kelder.

Lena Hessels staat voor een volle bovenzaal. Ze speelt eenvoudige liedjes waarbij de teksten goed te volgen zijn. De thema’s zijn de problemen die veel pubermeisjes zullen hebben. Ze nodigt vader Terrie Hessels uit en het gespeelde nummer krijgt een gevaarlijk, muzikaal randje. Voor de afsluitende song stapt saxofonist Ken Vandermark het podium op. De muziek verandert van charmant naar experimenteel. Lena Hessels vraagt plotseling veel meer van haar stem, daagt zelfs de bezoekers uit. Het publiek valt voor haar charme, haar verlegenheid,  haar muzikale lef en beloont haar met een gul applaus. Terrie Hessels en Ken Vandermarken blijven op het podium en beginnen aan een half uur durende sessie van muziek vol toevalligheden, invallen en kunde op gitaar en saxofoon. Na twintig minuten trekt de grote zaal.

Een festival op drie plekken in een gebouw heeft alleen maar voordelen. Bezoekers kunnen continu naar een volgend optreden switchen. Op het hoofdpodium spelen Zewditu Johannes (zang), Misale Legesse (percussie) en Endris Hassen (masinko). Het trio uit Ethiopië speelt wereldmuziek, waarbij de zangeres sensueel en uitdagend danst. Ze gebruikt haar stem, haar haardos en haar lichaam. Opzwepende lange nummers, bezwerende dans en heel veel symboliek vullen de planken. Vanuit de zaal worden steeds meer mobieltjes stijf omhoog gehouden om de bewegingen van Johannes vast te leggen. Het trio verzorgt een opwindend optreden.

Absurdism Non Stop staat er geprojecteerd boven het podium in de bovenzaal. Gummbah & Leonard Bedaux Cinema beklimmen de planken, nemen plaats achter een tafel en kijken naar tekeningen op een laptop. Gummbah, onder meer tekenend voor De Volkskrant, leest de teksten bij de cartoons voor. Het publiek kijkt naar een plaatje van een open raam met een dekbed op de vensterbank. Gummbah (Gertjan van Leeuwen) leest voor dat het publiek kijkt naar “een open raam met een dekbed op de vensterbank”. Absurdism Non Stop leidt her en der tot gelach, maar ook tot zwaar en weinig waarderend gezucht. Misschien is een tekening per dag in de krant leuker dan veertig minuten absurdisme op een podium.

In de kelder staat HOWRAH klaar. Heerlijk! Een bandje, twee gitaristen, een bassist en een drumster. Opener ‘Vacuity’ zet de toon voor drie kwartier onvervalste rockmuziek. Nummers van drie minuten en soms iets meer. De kelder is terecht volgelopen en HOWRAH wordt onthaald op applaus en krijgt na elk nummer de waardering die het verdient. ‘Lost Like You’ sluit het dit jaar verschenen album Self_Serving Strategies af. Ook in Paradiso is het het laatste nummer en besluit het een overtuigend optreden.

Op het hoofdpodium heeft The Ex gewacht op ‘Lost Like You’. Het viertal kan kiezen uit tracks van achtentwintig cd’s, maar speelt toch vooral tracks van het dit jaar verschenen 27 Passports. ‘The Heart Conductor’ is zo’n typerend nummer van The Ex. Een huppelend intro en de muzikale strijd tussen gitaristen Terrie Hessels en Andy Moore volgt, de drijvende motor in al het punkrockgeweld blijft drumster Katherina Bornefeld en voeg bij dit trio de genietende vocalen en gitaarloopjes van Arnold de Boer. The Ex is een machine die ontroert, raakt, binnenkomt en nooit zal stoppen.

De Boer bedankt het publiek, bedankt Paradiso, bedankt de optredende artiesten en volgt met: “We’ll keep playing some songs.” Vier instrumenten en amper pedalen, The Ex ten voeten uit. ‘The Heart Conductor’ dendert door de zaal. Na minder dan een kwartier ontstaat er het begin van een moshpit. Tien, misschien vijftien mensen starten. Hessels breekt een snaar, trekt zijn gitaar bijna uit elkaar, verhelpt het euvel al spelend en stemt zijn instrument na het nummer. Een eerste crowdsurfer gaat over vele handen naar de deuren van de hal. De fotografen voor het podium voelen de hete adem van een groeiende meute van zeker veertig, nee vijftig dansers in de nek en blijven onverstoorbaar plaatjes schieten.

Na iets meer dan drie kwartier bedankt Arnold de Boer het publiek “voor het mooie dansen”. The Ex heeft een prachtig optreden gegeven voor een meer dan enthousiaste grote zaal. De groep is bijna veertig jaren jong en zal, wil en mag nog lang geen afscheid nemen. Het viertal bewijst in Paradiso dat goede muziek geen leeftijd heeft. Een terechte felicitatie voor The Ex en natuurlijk ook voor Paradiso, de poptempel van Nederland.

Beeld: Jan Rijk

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *