Er was een tijd dat Nederlandse bands vooropliepen in de zoektocht naar muzikaal avontuur. Startpunt is eind jaren zeventig, wanneer alle conventies overboord gegooid worden door de punk, zodat ruimte komt voor ongebreideld ‘eksperiment’ en avant-gardisme. Vanuit de Amsterdamse Ultrabeweging ontstaat ook in Nederland een bloeiende postpunk- en newwavescene. Begin jaren tachtig heerst de Do it Yourself-ethiek nog steeds: onderneem als band zelf iets, want er is niks. Regel zelf optredens, start je eigen label.
Iedereen is zoekende naar een eigen geluid, wat een enorme vrijheid geeft om te doen wat je wilt. Iets waarvan de postpunk in creatief opzicht de vruchten plukt. Hoewel een heleboel bands kopje onder gaan door gebrek aan begeleiding en praktische rompslomp, is er een aantal dat doorbreekt. Namen die er toen internationaal toe deden? Mekanik Kommando en het nog steeds actieve gothic-icoon Clan of Xymox uit Nijmegen, Minny Pops en Mecano uit Amsterdam, of Nasmak uit het Brabantse Nuenen.
Van die laatste is het meesterwerk 4our Clicks uit 1982 opnieuw op vinyl verschenen via de Excelsior-reeks RE:. Muziekhistorisch besef kan dat label niet ontzegd worden, want recent verscheen een fraaie dubbelaar met lang vergeten nederwave in je moerstaal uit de periode 1980-1985: De Toekomst Laat Me Koud. Ook heruitgaves van legendarische exponenten van de Hollandse Gitaarschool zoals Daryll-Ann en The Serenes, zagen eerder het licht.
Terug naar de donkere jaren tachtig. Nederland verkeert in een economische crisis. In eindexamenklassen leer je hoe je een uitkering moet aanvragen, want werk is er niet. Of je gaat studeren. Genoeg tijd en ruimte derhalve om iets kunstzinnigs te gaan doen, zoals een band beginnen. Nasmak krijgt van de gemeente Nuenen een vrijwilligersstatus van de Sociale Dienst. Zo worden de bandleden niet gedwongen om te solliciteren en kunnen ze 24 uur per dag muzikant zijn.
Voordat Nasmak in 1982 de nederwaveklassieker 4our Clicks aflevert, is de groep al vanaf 1978 een aantal naams- en bezettingswisselingen verder. Ze laveren tussen hippie-totaaltheater, experimenten met een kraakdoos en het gebruik van tapes. Na het vertrek van Truus de Groot schaft de band een synthesizer aan en doen hoekige ritmes van bands als Devo, Gang of Four en Talking Heads hun intrede in de muziek. Met 4our Clicks geeft Nasmak hier een eigen, inventieve draai aan. De bandleden willen het hypnotiserende van hun liveoptredens vastleggen op de plaat, want Nasmak is in die dagen vooral een liveband. Terugkijkend vinden ze dat vastleggen maar ten dele gelukt. De in 2018 verschenen compilatie Beautiful Obscenery van jams, liveoopnames en repetities die in 1981 en 1982 op cassette verschenen, komt daarbij dichter in de buurt.
4our Clicks bevat unieke, experimentele trancewave, die sterk gedomineerd wordt door vindingrijke bas- en drumtonen. De dwingende struikelritmes zijn uitermate dansbaar. Nasmak klinkt op deze plaat zoals geen enkele Nederlandse band daarvoor: golvend, maar bovenal bezwerend. Wie kan blijven stilstaan op onontkoombare ritmetrips als ‘I Hope I Am Gonna Rain Today’ of ‘Waiting Room’, is van beton. Na wederom een bezettingswisseling en twee minder goed ontvangen platen is het in 1984 afgelopen met de band.
In 1988 verschijnt 4our Clicks op cd. De muziek verschilt danig van de versie uit 1982. De helft van het opnamemateriaal zou verloren gegaan zijn, waardoor per nummer eigenlijk maar de helft van de oorspronkelijke instrumentatie is terug te horen. Later zijn deze opnames teruggevonden. Die toevoeging is op cd wel te horen met daarnaast nog drie extra, zij het mindere nummers. De songs klinken rijker georkestreerd, maar tegelijkertijd zijn de scherpe kantjes er vanaf.
De platenmaatschappij ging echter failliet waardoor er nog slechts enkele tientallen cd’s van in omloop zijn, en de rest misschien nog ergens in een schuur ligt. Dat deze opnames niet als bonus zijn toegevoegd aan deze heruitgave, is misschien een beetje een gemiste kans. Hoe dan ook: bij beluistering van deze geremasterde versie uit 1982 blijkt eens te meer dat 4our Clicks een plaats is die zijn klasse nooit verliest. Tijdloos noemen ze dat. Doe er uw voordeel mee.