Wie een kampeervakantie in Nederland wil boeken, kan als graadmeter de data van Eindhoven Psych Lab gebruiken. In 2014 en 2015 was het tijdens het festival tropisch warm in Nederland en in 2016 zeer aangenaam. Na drie geslaagde tweedaagse edities slaat het meerdaagse festival in de Effenaar dit jaar over. Wel organiseert het collectief achter Psych Lab een avond met vijf bands onder de noemer van het festival: Radar Men from the Moon, The Lucid Dream, TRAAMS, Föllakzoid en Altın Gün. Terwijl heel Nederland staat te barbecueën, hebben grote fans van psychedelische muziek zich in de warme grote zaal van de Effenaar verzameld.
Onder die fans bevinden zich, net als op het festival de afgelopen jaren, veel buitenlanders. Met name Britten – niet zo gek, aangezien The Lucid Dream en TRAAMS uit Engeland komen – maar ook een groep Fransen die elkaar begroeten met een kus op de wang. Eindhoven Psych Lab heeft zo’n goede reputatie opgebouwd dat men er zelfs voor één avond een flinke reis voor maakt. Er zijn veel vaste bezoekers van het festival die elkaar inmiddels herkennen, waaronder een hippie met hoepels. Bij de entree vraagt iemand: “Krijgen we ook een bandje?” De bewaker van de ingang antwoordt lollig: “Eén bandje? Volgens mij komen er vanavond vijf!”
Radar Men from the Moon
De avond wordt geopend door de Eindhovenaren (en co-organisatoren van de avond) Radar Men from the Moon, die op alle edities van Eindhoven Psych Lab stonden met verschillende experimentele shows. Het zou vreemd zijn als dit Eindhovens collectief op een psychedelisch weekend in de thuisstad zou ontbreken.
Ook binnen psychedelische muziek is er sprake van mainstream en underground en Radar Men from the Moon behoort zonder twijfel tot die laatste categorie. Dat blijkt ook vanavond. Radar Men from the Moon is er niet om het de luisteraar makkelijk te maken of om hem te pleasen. De groep benadert muziek als kunst en het moge duidelijk zijn dat je dan niet aan stillevens moet denken, maar aan ontoegankelijke en zware creaties. Als de vijf Eindhovenaren van start gaan, blijkt meteen dat ze van plan zijn om het publiek omver te blazen. Met een enorme bak herrie, welteverstaan. Het publiek voelt de organen schudden in het lichaam en de lucht om zich heen trillen. Het geluid van werkelijk alle instrumenten staat zwaar afgesteld en eigenlijk heeft dat tot resultaat dat er weinig anders meer te horen is dan lawaai. Radar Men from the Moon heeft enkele luchtigere songs in het repertoire als ‘Surrealist Appearance’, waarin er met de gitaar accenten worden gelegd in het lawaai, maar die nummers komen vanavond niet aan bod. Wie geen oordoppen had, kan na het optreden het best naar de hooroptiek vertrekken om de schade op te nemen.
The Lucid Dream
In plaats van The Lucid Dream had er ook zomaar een andere naam op het programma kunnen staan. Nadat de Britten in maart in Frankrijk werden bestolen van al hun instrumenten en pedalen, kozen ze er bijna voor om het bijltje erbij neer te gooien. Een zorgvuldig opgebouwd instrumentarium van duizenden euro’s vervangen leek een onmogelijke optie voor een kleine band uit Carlisle, maar met een crowdfunder collecteerden de bandleden binnen een maand tienduizend euro bij elkaar en wisten ze alle instrumenten te vervangen. Vanavond prijken ze dus opnieuw op het affiche van de Effenaar, nadat ze er in 2015 in de kleine zaal optraden.
De vier bandleden van The Lucid Dream staan ver van elkaar af op het grote podium en bewegen zich tijdens het concert weinig naar elkaar toe. De twee gitaristen en de basgitarist kopen hun schoenen bij dezelfde winkel en dragen alle drie gympen van Adidas. Ze vangen aan met een verkorte versie van ‘Mona Lisa’; op plaat meer dan acht minuten. Met het nummer speelt de groep met het ritmegevoel van het publiek: het ene moment kan er zonder problemen bewogen worden op de aanstekelijke basloop, het andere moment zorgt de gitaar voor een riff waar het lichaam moeite mee heeft. De concentratie van zanger-gitarist Mark Emmerson is van het gezicht af te lezen als hij met uitgestoken tong zijn gitaar bespeelt. Met ‘Bad Texan’ en ‘I’m a Star in My Own Right’, dat wel de uitgesponnen versie van het album volgt, speelt The Lucid Dream nog twee toegankelijke noisesongs. De tweede helft van de show is een stuk chaotischer en de indeling van het optreden in deze twee helften werkt perfect. De Britten warmen het publiek langzaam op met melodieuze songs met aanstekelijke riffs en tillen het vervolgens naar een hoger niveau van galmende, ongeordende noise.
Zowel Emmerson als gitarist Wayne Jefferson hebben hun gitaren zo intensief gebruikt dat er aan het eind van het optreden snaren gebroken zijn. Ze zullen het wel gewend zijn, want ze speelden er gewoon mee door. The Lucid Dream laat zien dat het van geen opgeven weet.
TRAAMS
De meest toegankelijke muziek van de avond komt op het eerste gezicht van TRAAMS, dat vorig jaar op Eindhoven Psych Lab stond. De muziek van deze Britten doet met name bij beluistering van nieuwste album Modern Dancing, een album met postpunk in een toegankelijk jasje, niet per se psychedelisch aan.
De drie bandleden van TRAAMS doen wat nerdy aan en met name de bassist is juist daarom cool – zonder het te weten. Met zijn lange ledematen en nek en zijn witte t-shirt lijkt hij misschien op een scheikundeleraar, maar met zijn basgitaar om zijn nek en zijn springerige gitaarspel toont hij zich een koning op het podium. TRAAMS is live een heel andere groep dan op plaat – vooral veel beter en overweldigender. Redelijk gepolijste songs als ‘Silver Lining’ worden hier scheurend gebracht en songs die van nature al gruiziger zijn als het oudere ‘Klaus’ en het nieuwe ‘A House on Fire’ worden op het podium met veel machtsvertoon gespeeld. De drums en bas staan als een huis en zanger Stu Hopkins legt daar fuzzy gitaargeluiden overheen. Het zelfvertrouwen waarmee de drie hun instrumenten bespelen maakt dat TRAAMS zich uitstekend redt in de grote zaal van de Effenaar.
Föllakzoid
Sinds Föllakzoid in 2014 aan het eind van de middag in de Effenaar stond, is het drietal uitgegroeid tot een hoofdact. Hier en daar verscheen het programma van vanavond als ‘Föllakzoid + 4’. In de drie jaar sinds het eerste aantreden op Eindhoven Psych Lab zijn de Chilenen uitgegroeid tot zelfverzekerde performers. Gitarist Domingo García Huidobro heeft nogal een transformatie doorgemaakt. Stond er eerder een in het zwart geklede jongen met halflang donker haar en een pet, nu staat er een vrouwelijke aandoende jongen met halflang, peroxide-blond haar, een zonnebril, zwarte broek van latex en een rood buiktruitje. Eerder een beroemde zangeres met een zenuwinzinking dan een gitarist van een psychband.
Met het minutenlang heen en weer lopen en aan knoppen draaien van García Huidobro gaat het optreden moeizaam van start. Na vijf minuten komt ‘Electric’ dan toch op gang en wat volgt is twintig minuten aan Föllakzoid typerende minimalistische kraut, met repeterende bas- en drumgeluiden die worden bekleed met gitaarloops. Het podium staat vol rook en de drummer is daardoor nauwelijks te zien. García Huidobro heeft naast zijn uiterlijk ook zijn performance aangepast: tussen zijn gitaarspel – hij strijkt zijn snaren af en toe alsof het lucifers zijn en creëert daarmee loops – door gooit hij zijn armen ritmisch in de lucht alsof hij een wereldberoemde deejay is. Het doet allemaal wat dramatisch aan en dat komt het optreden niet ten goede. Na ‘Electric’ speelt Föllakzoid nog twee van zulke tot twintig minuten uitgerekte songs, ‘Earth’ en ‘Feuerzeug’. Die laatste is minder boeiend en het is jammer dat er vanavond alleen uit het vat van laatste album III getapt wordt en er niets van het speelsere II ten gehore wordt gebracht.
Nadat de laatste klanken geklonken hebben, komen de Chilenen naar voren om met zijn drieën het applaus in ontvangst te nemen. Tekenend is dat García Huidobro dat ritueel doorbreekt door nog wat noise aan te zetten. De drummer en bassist staan er wat ongemakkelijk bij tot hij zich weer bij hen voegt; dat lijkt voor hen een eeuwigheid te duren. De nieuwe (maar niet per se verbeterde) García Huidobro drukte vanavond een stempel op het optreden en doet dat niet in positieve zin.
Beeld: Patrick Spruytenburg